Sint Nicolaasga
Sint Nicolaasga (Sint Nyk in het Fries), een dorp met ongeveer 3300 inwoners, ligt even ten zuidwesten van Joure, tussen het Tjeukemeer en de Langweerder Wielen. Het beeld van Sint Nicolaasga wordt grotendeels bepaald door de voor deze streken bijzondere Rooms Katholieke Kerk en de markante toren die vanuit sommige richtingen van heel ver al zichtbaar is. Verder wordt het dorp als het ware omarmd door de Vegilinbossen.
Sint Nicolaasga is een streekdorp dat in de Middeleeuwen langs de weg over een tamelijk hoge zandrug is ontstaan. De oudste vermelding van het dorp is uit 1399 onder de naam Sinte Nyclaesga. In de atlas van Schotanus uit 1718 is aan de met bomen beplante laan die naar het zuiden richting Lemmer loopt, aan de noordoostzijde een reeks woningen en boerderijen te zien. In 1722 werd Johan Vegilin van Claerbergen grietman (burgemeester en rechter) van Doniawerstal zoals de gemeente tot 1984 heette. Vegilin kon de wildernis die later Landgoed Eysinga-State werd genoemd, in eigendom krijgen en hij ontgon het gebied. Het werd voorzien van afwateringsslootjes en verdeeld in akkers. Grote delen werden beplant met eiken en beuken. Toen Vegilin na 50 jaar grietmanschap stierf, liet hij een aanzienlijk grondbezit, waaronder de naar hem genoemde bossen, na aan zijn enige kleinzoon, Jonkheer Frans van Eysinga, waarvan de nazaten, het landgoed nog steeds beheren. Gedurende de tweede helft van de 19de eeuw en in de 20ste eeuw is Sint Nicolaasga sterk gegroeid. Er was verbinding via het water, er ontstond industrie en er kwam een spoorlijn welke Joure en Sint Nicolaasga met elkaar verbond.
De Sint-Nicolaaskerk is het bedehuis van de parochie, waarvan Nicolaas van Myra de schutspatroon is en die ruim honderd jaar na de hervorming als enclave ontstond. Aan deze heilige Sint Nicolaas dankt het dorp dan ook zijn naam. In 1885 werd begonnen met de bouw van een voor deze streken zeer bijzonder neogotisch kruisbasiliek, ontworpen door de Friese architect Jan Doedes van de Weide, die het dorpscentrum en het silhouet is gaan domineren. De rijzige toren is 61 meter hoog en heeft vier geledingen, een omloop en ranke spits en wordt begeleid door een traptoren. Achter de kerk is in 1933 een grote Lourdesgrot aangelegd.
In het oosten is in 1871 door burgemeester Rengers bij de buurschap Huis ter Heide zijn buiten Boschoord gebouwd. In 1904 werd Wilhelminaoord gesticht, genoemd naar de moeder van de initiatiefneemsters, vier ongehuwde freules Van Eysinga. Het rustoord, bestemd voor oververmoeide vrouwen, is een kloek vleugelgebouw in een levendige chaletstijl, ontworpen door architect Hendrik Kramer. Het ligt in een fraai wandelbos in 1845 aangelegd op de schrale zandgronden in opdracht van de toenmalige burgemeester van Lemsterland. Verder werd in 1908 de villa Donia State gebouwd met elementen van de Vernieuwingsstijl. Het is een chalet type villa, waarbij in de tuin in 1938 een kantoor in de Engelse Landhuisstijl verscheen.
In Sint Nicolaasga en haar omgeving zijn diverse horeca gelegenheden, zoals Brasserie “De Blaauwplaets” (Langwarderdyk 6, 0513 431 747), Indonesich Restaurant “Hjir Is’t” (Huis ter Heide 6, 0513 850 739), Hotel Restaurant “de Oorsprong” (Huis ter Heide 7, 0513 432 662), Landhotel “De Ijsvogel” (Legemeersterweg 1a Legemeer, 0513 432 999), Chinees Thais Restaurant “Oriëntal Palace” (Kerkstraat 16, 0513 431 867), Café Biljart “’t Wapen van Friesland” (Gaastweg 1, 0513 431 010), Café “De Hoeke” (Gaastweg 2, 0513 432 432).
Er zijn enkele winkels zoals Tres Vers (Gaastweg 1c, 0513 431 430), Jumbo (Molewei 1, 0513 431 498) en DIO drogisterij en parfumerie de Magneet (Gaastweg 1a, 0513 431 676).
Op enkele kilometers van Sint Nicolaasga, bij de Uilesprong, bevindt zich een vrij toegankelijk strand met zwemgelegenheid aan het Tjeukemeer. Verder is er een sportschool “Gymplaza” (Tsjûkemarwei 14, 0513-434 776, https://www.gymplaza.nl/) en een golfbaan “BurgGolf Sint Nicolaasga” (Legemeersterweg 16-18 Legemeer, 0900 28 744 653, http://www.golfbaan-stnicolaasga.nl).
Traditioneel wordt op de 1e donderdag van september de Allegorische Optocht prachtige praalwagens in Sint Nicolaasga gehouden. De Optocht zelf wordt al heel lang door de inwoners van Sint Nicolaasga zelf gedragen en uitgevoerd, maar sinds 1950 is de naam Allegorische Optocht ontstaan. Allegorische is afgeleid van allegorie en betekent zinnebeeldige voorstelling.