Langweer

Wanneer watersporters richting Langweer varen, dan prijkt in de verte het baken van Langweer, de oude kerktoren, hoog boven de bomen uit. Een dorp met een rijke historie, zichtbaar in bijzondere monumentale gebouwen. Nu vooral een geliefd watersportdorp waar veel toeristen naar toe komen om hun vakantie door te brengen.

De naam Langweer (in het Fries “Langwar”) komt al in 1256 voor in het archief van het bisdom in Utrecht en is hoogstwaarschijnlijk ontleend aan het feit dat er vanuit de Wielen langgerekte percelen land, landinwaarts liepen. “War” is het Friese woord voor perceel land.

De enige weg naar Langweer was vroeger één enkel zandpad maar over het water is het altijd goed bereikbaar geweest. Het was een agrarisch dorp. Veel van haar inwoners hadden hun werk en inkomen bij de boer en aanverwante bedrijven. Ondanks dat het een dorp van bescheiden omvang was, had Langweer lange tijd een eigen waag en een weekmarkt, en was daardoor een dorp met aanzien. De huidige uit 1879 stammende Waag is waarschijnlijk de derde die in Langweer werd gebouwd. De hoofdproducten voor de Langweerder markt en waag waren boter en kaas, die door de boeren uit de wijde omgeving over het water werden aangevoerd. Er ontstond op bescheiden schaal industrie, zoals een kuiperij (productie/reparatie van botervaten) en een leerlooierij. In de Weversstreek woonden en werkten wevers. Het was vroeger grotendeels volgebouwd met kleine arbeiderswoningen, waartussen kleine steegjes als straatjes dienden.

Eén van de bezienswaardigheden is Osinga State (vernoemd naar Syts van Osinga, grietman van Doniawerstal, 1619 -1652), een groot herenhuis, ten noorden van de kerk, gebouwd omstreeks 1700. Vele adellijke families hadden hier hun residentie, totdat de laatste, grietman Schelte Hessel Roorda van Eijsinga, zich in 1829 op de bovenverdieping van het leven benam. De familie heeft toen de woning 31 jaar lang gesloten. Toen de state in 1860 weer werd geopend stond alles er nog net zo bij als in 1829, kledingstukken lagen nog waar ze waren achtergelaten en de kopjes stonden meer dan dertig jaar later nog op tafel. Nadat eind negentiende eeuw veel is afgebroken en verbouwd werd in 1938 is de state herbouwd op de originele fundamenten met als functie gemeentehuis. Na de gemeentelijke herindeling is het in particulier bezit gekomen.

De Orangerie hoorde bij Osinga State en was ooit een stalling, waar de paarden, koeien en ‘s winters de uitheemse bloemen en planten van de bewoners van Osinga State onderdak vonden. De kleine dubbele deur in de zijmuur (evenwijdig met de Osingaleane) is typisch voor boerderijen in Langweer. De landerijen die bij de boerderij hoorden waren alleen over het water te bereiken. Het vroegere vaarwater de Wymerts liep hier langs de muur. Men meerde dan een praam met hooi af bij deze zijdeur en bracht het hooi zo onder dak.

De kerk van Langweer, in 1777 gebouwd, is vooral bekend door het prachtige, rijkversierde interieur. In de vloer van de kerk liggen een aantal zeer oude grafstenen uit 1613 welke tevoorschijn kwamen bij de restauratie van de kerk. Aan de oost muur van de kerk hangt een preekstoel uit 1684. Deze preekstoel komt nog uit de vorige kerk. Het orgel is gemaakt in 1784 door Lambertus van Dam uit Leeuwarden, één van de mooiste orgels van Fryslân, waarop in de zomer regelmatig orgelconcerten worden gegeven. In de toren hangen twee grote klokken de één uit 1400 en de andere uit 1600, evenals het uurwerk, wat nog prima werkt.

Een ieder die Langweer met de boot heeft bezocht ziet vanaf het water de “Sweachemer Mole”. De molen is gebouwd in 1782 om koren te malen en overtollig water uit de landerijen naar de Langweerder Wielen te malen. Tegenwoordig doet de molen dienst als vakantie woning maar maalt ook nog steeds water.

De Buorren is de gezellige winkelstraat van Langweer met verschillende horeca faciliteiten: Restaurant “ ’t Jagertje” (Buorren 7, 0513 499297), Italiaans restaurant “La Buona Cucina” (Buorren 9, 0513 499795), Restaurant Noflik (Buorren 31, 0513 499169), eetcafé “De Drie Zwaantjes” (Buorren 22, 0513 499171), eetcafé “De Tapperij” (Buorren 39, 0513 499405), café “Het Wapen van Langweer” (Buorren 36, 0513 498190) en snackbar “’t Hoekje” (Buorren 21, 0513 499699).

Enkele winkels zijn Supermarkt Langweer (Buorren 24, 0513 49 91 61), Slagerij Dol (Buorren 42, 0513 499802), Bakkerij Langweer (Buorren 27, 0513 499363), dames- en herenbovenkleding Buyten (Buorren 43, 0513 49 98 84), kapsalon Kwafure Stevenshoek 13 (0513 49 92 60) en het is zeker de moeite waard om de VVV Buorren 26 (0513 49 91 00) te bezoeken (geopend april t/m oktober) (http://www.visitlangweer.nl/winkels/).